Rozliczenie w barterze – konieczna faktura!

Rozliczając się w barterze, nie można jedynie wymienić się towarem lub usługami. Taką transakcję również trzeba zaksięgować. Jak zrobić to prawidłowo?

Czym jest barter?

Barter to transakcja, w ramach której dwie firmy rozliczają się bez użycia pieniądza. W barterze można wymienić się zarówno towarem materialnym, jak i wymienić go za usługę, bądź po prostu wymienić się usługami. Zasadą jest tu to, że towar lub usługa podlegające wymianie są sobie finansowo równoważne (mówiąc wprost – obie strony transakcji zgadzają się, że towary/usługi, które wymieniają między sobą, mają taką samą wartość). Ta wartość musi mieć jednak rzeczywiste uzasadnienie w cenach rynkowych. Nie można w ramach barteru wycenić swojej usługi 10-krotnie drożej niż średnia cena rynkowa tylko po to, by uzasadnić barterem otrzymany od drugiej strony towar. Urząd skarbowy ma prawo zakwestionować umowę barterową, jeśli uzna, że wartość wymienianych towarów lub usług nie odpowiada średnim cenom rynkowym obowiązującym na danym terenie.

Po co księgować barter?

Mimo że taka transakcja odbywa się bezgotówkowo, to nadal wymaga zaksięgowania. Dlaczego? W przypadku usług jest to może mniej oczywiste, ale łatwo to zrozumieć, jeśli pomyślimy o tym, że w barterze wymieniamy również towar. Firma musi zaksięgować jego wydanie i (jeśli w ramach barteru otrzymuje również towar) jego przyjęcie. Ponadto to, co dostajemy w barterze, jest przychodem firmy – ma zatem skutki podatkowe. Barter podlega również opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak księgować barter?

W księgach rachunkowych do ewidencji transakcji barterowych stosuje się zasady stosowane przy umowach kupna-sprzedaży. W barterze każda strona jest zarówno nabywcą, jak i kupującym. Zarówno koszt, jak i przychód będą dla każdej firmy w tym przypadku identycznymi kwotami, dlatego też jest to transakcja podatkowo neutralna. Poza fakturą lub rachunkiem za usługę albo towar kontrahenci powinni spisać umowę barterową (która dokumentuje transakcję), w której określone zostaną strony umowy, przedmiot transakcji, jego wartość oraz termin wykonania usług/dostawy towarów.

Umowa barterowa musi być w formie pisemnej.

Umowa barterowa a podatek VAT

Zadajesz sobie zapewne pytanie jakie jest powiązanie pomiędzy „barter a VAT”. Wszystkie towary lub usługi wymieniane w ramach barteru na gruncie podatku VAT uznawane są za odpłatne (płatnością za nie jest inny towar lub usługa). Z tego powodu towary i usługi rozliczane barterowo objęte są podatkiem VAT ze stawką właściwą dla danego kontrahenta (czyli każdy rozlicza VAT tak jak przy normalnej sprzedaży). Jeśli stawki podatku VAT dla obu kontrahentów są identyczne, sprawa jest prosta, ale może się zdarzyć, że wymieniany towar lub usługi objęte są różnymi stawkami. Co wtedy? W takiej sytuacji umowa barterowa pod względem uregulowania podatku VAT przestaje być podatkowo neutralna. Może się zatem zdarzyć, że wymieniając towar na usługę zwolnioną z VAT-u, obowiązek podatkowy powstanie jednie po jednej stronie transakcji.

Wszystkie towary lub usługi wymieniane w ramach barteru na gruncie podatku VAT uznawane są za odpłatne (płatnością za nie jest inny towar lub usługa). Z tego powodu towary i usługi rozliczane barterowo objęte są podatkiem VAT ze stawką właściwą dla danego kontrahenta (czyli każdy rozlicza VAT tak jak przy normalnej sprzedaży). Jeśli stawki podatku VAT dla obu kontrahentów są identyczne, sprawa jest prosta, ale może się zdarzyć, że wymieniany towar lub usługi objęte są różnymi stawkami. Co wtedy? W takiej sytuacji umowa barterowa pod względem uregulowania podatku VAT przestaje być podatkowo neutralna. Może się zatem zdarzyć, że wymieniając towar na usługę zwolnioną z VAT-u, obowiązek podatkowy powstanie jednie po jednej stronie transakcji.

Umowa barterowa a podatek dochodowy

Umowa barterowa ma swoje skutki również podatku dochodowym, ponieważ otrzymana usługa lub towar stanowią dla firmy przychód.

Jak ustalić wartość tego przychodu? Należy ją wyrazić w cenie i zapisać w umowie barterowej. Poza umowa niezbędne jest też wystawienie faktury VAT, która wykaże przychód. Faktura będzie jednocześnie dokumentować koszt, który może ująć w KPiR. Inaczej będzie, jeśli podatnik sprzeda towar otrzymany na podstawie i zgodnie z treścią umowy barterowej – wtedy przychodem będzie kwota uzyskana ze sprzedaży towarów. Podstawą opodatkowania będzie dochód, tj. przychód ze sprzedaż pomniejszony o koszty sprzedaży.

A jak ustalić moment uzyskania przychodu? Należy tego dokonać na zasadach ogólnych – przychód powstanie w dniu wydania towaru albo wykonania usługi, nie później niż w dniu wystawienia faktury.

Barter w KPiR-ze

A czy w Księdze Przychodów I Rozchodów barter musi zostać ewidencjonowany? Oczywiście! Wartość transakcji wpisuje się zarówno w koszt, jak i w przychód prowadzenia działalności.

FAQ

Czy barter jest legalny?

Tak! Barter jest legalny w Polsce. Należy jednak pamiętać o odpowiednim zaksięgowaniu transakcji barterowej oraz odprowadzeniu podatku VAT. Barter należy również uwzględnić w KPiR.

Jak rozliczyć barter z osobą prywatną?

Barter można rozliczyć z osobą fizyczną za pomocą umowy o dzieło lub umowy zlecenie. W kodeksie cywilnym nie ma informacji o tym, że taka umowa musi być opłacona w formie pieniężnej. Należy jednak oszacować wartość towarów, które odpowiadają za wynagrodzenie.

Czy barter jest opłacalny?

Barter jest opłacalny szczególnie dla młodych firm, które nie posiadają dużego budżetu na rozwój. Istotne jest tutaj jednak odpowiednie dobranie partnerów biznesowych.