PPK zasady – kto może uczestniczyć, jak zrezygnować z programu?

Zasady PPK wskazują, że najbardziej opłacalnym rozwiązaniem jest wypłata zgromadzonych oszczędności po 60 roku życia. Czy i ile stracimy rezygnując wcześniej z udziału w programie? Na to i pozostałe pytania odpowiadamy w naszym podstawowym przewodniku po zasadach Pracowniczych Planów Kapitałowych.

PPK obowiązują od 2021 roku we wszystkich firmach w Polsce, które zatrudniają przynajmniej jednego pracownika (wyjątki są nieliczne). Dlatego warto wiedzieć, kto może uczestniczyć w programie, jak na nim skorzysta, oraz co się stanie jeśli zrezygnuje z PPK. 

PPK – co to jest, rezygnacja i inne zasady 

PPK co to jest? Taki skrót nosi program oszczędnościowy, w którym uczestniczą pracownicy, pracodawcy oraz państwo.

W ramach Pracowniczych Planów Kapitałowych każdy pracownik odkłada pieniądze, które otrzyma po 60 roku życia.

To ogólne reguły, przyjrzyjmy się szczegółom.

PPK: zasady, czyli jak to działa?

Fundamentalną zasadą PPK jest współpraca pracownika, pracodawcy i państwa przy finansowaniu Planów. 

Każda ze stron wpłaca na PPK:

• pracownik – 2 proc. wynagrodzenia po opodatkowaniu i oskładkowaniu,
• pracodawca – 1,5 proc. wynagrodzenia opodatkowanego,
• państwo – 240 zł rocznie, dodatkowo w pierwszym roku oszczędzania, przekazuje tzw. wpłatę powitalną (250 zł).

Wpłata powitalna trafi na indywidualny rachunek osoby, która uczestniczy w programie przez co najmniej 3 pełne miesiące i za co najmniej 3 miesiące dokonała wpłat do PPK.

PPK są dobrowolne i przeznaczone dla pracujących na umowy, od których odprowadzane są obowiązkowe składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Np. do programu przystępują osoby wykonujące umowy zlecenia, ale takiej możliwości nie mają realizujący umowy o dzieło.

Każdy uprawniony pracownik jest automatycznie zapisywany do PPK jeśli nie przekroczył 55 roku życia. Osoby w wieku 55 – 70 lat muszą podpisać deklarację o przystąpienie do Planów.

Warto pamiętać, że pracownik i pracodawca mogą wpłacać większe kwoty na PPK. To w obu przypadkach maksymalnie do 4 proc. Pracownik może również wnioskować o mniejszą wpłatę – minimum 0,5 proc. – jeśli jego wynagrodzenie z różnych źródeł nie przekracza w konkretnym miesiącu 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia.

PPK: zasady rezygnacji z programu

Każdy z uczestników programu może zrezygnować z udziału w Pracowniczych Planach Kapitałowych. Co więcej, ma do tego prawo w dowolnym momencie i bez podania powodu. 

PPK rezygnacja – na czym polega? Pracownik uczestniczący w programie składa pracodawcy deklarację o rezygnacji. Deklaracja musi być pisemna.

Pracodawca przestaje wpłacać pieniądze na PPK od dnia, w którym pracownik złożył pismo.

Osoba rezygnująca z PPK nie ponosi z tego tytułu żadnych konsekwencji.

Uwaga! Rezygnacja jest ważna przez cztery lata. Po upływie tego czasu, od 1 kwietnia, pracodawca automatycznie ponownie potrąca fundusze na PPK, a pracownik może ponownie zrezygnować z tej formy oszczędzania. Np. dla osoby, która zrezygnowała z programu PPK w lipcu 2020 roku, termin “ważności” rezygnacji minie w lutym 2023 roku. Pracodawca musi powiadomić pracownika, że od kwietnia wznowi wpłaty na jego rachunek PPK.

Warto pamiętać, że również powrót do PPK jest możliwy w każdej chwili. Pracownik powinien przedstawić pracodawcy wniosek o ujęcie w Planach.

Dowiedz się, jak z łatwością zarządzać fakturami i dokumentami w firmie! Poznaj aplikację SaldeoSMART.

PPK i wypłata środków

Pieniądze zgromadzone na rachunku PPK są prywatną własnością pracownika. Może je wypłacić w dowolnym momencie pamiętając jednak o zasadach PPK. Atrakcyjność wypłaty zależy od tego czy zwrot środków zgromadzonych na koncie nastąpi przed czy po 60 roku życia:

• po 60 roku życia – jednorazowa wypłata 25 proc. zaoszczędzonych pieniędzy oraz 75 proc. podzielonych na 120 miesięcznych rat. Jednorazowa wypłata wszystkich środków lub mniejsza liczba rat oznacza konieczność zapłacenia podatku od zysków kapitałowych, 
• przed 60 rokiem życia – zwrot będzie pomniejszony o 30 proc. środków wpłaconych przez pracodawcę (składka emerytalna) oraz państwową dopłatę i podatek od zysków kapitałowych.

Jednak to nie wszystko. 

Oszczędzający może wnioskować o zwrot do 25 proc. środków zgromadzonych na rachunku PPK w przypadku poważnej choroby swojej, dziecka lub współmałżonka. Ta możliwość obowiązuje również jeśli orzeczono całkowitą niezdolności do pracy bądź umiarkowany/znaczny stopień niepełnosprawności.

Możliwa jest też wypłata nawet wszystkich pieniędzy jeśli uczestnik PPK przeznaczy je na wkład własny potrzebny do zaciągnięcia kredytu hipotecznego. Trzeba jednak pamiętać, że taką szansę mają tylko osoby, które nie ukończyły 45 roku życia. W dodatku to pieniądze pożyczone – należy je zwrócić na konto PPK w ciągu 15 lat.

Zwrot pieniędzy z PPK po rezygnacji

Co dzieje się z pieniędzmi zgromadzonymi na indywidualnym rachunku rezygnującego z udziału w PPK?

Rezygnacja nie oznacza automatycznej wypłaty zebranych środków. O zwrot pieniędzy z rachunku PPK należy wnioskować do instytucji finansowej zarządzającej rachunkiem, np. banku. 

Jak już pisaliśmy, z wypłatą środków przed 60 rokiem życia związane są zazwyczaj koszty – do państwa wrócą pieniądze wpłacone z Funduszu Pracy, a do ZUS 30 proc. wpłaty pracodawcy (zostaną doliczone do składki emerytalnej danej osoby). Zwrot będzie też pomniejszony o podatek od zysków kapitałowych.