Podatek minimalny – czym jest i kogo obowiązuje?

1 stycznia 2024 roku w życie wszedł podatek minimalny. Jest on formą CIT, pod którą podlegają firmy bez dochodu lub z minimalnym dochodem. To dlatego nazywa się go również podatkiem od straty i niskich dochodów. Objęta może zostać nim większość spółek z raportowanymi stratami. Przeczytaj i dowiedz się o nim więcej!

Co to jest podatek minimalny i dlaczego powstał?

Podatek minimalny wynosi 10% podstawy opodatkowania. Jego wdrożenie ma na celu zwiększenie uczciwości i równości w systemie podatkowym.

Wiele spółek, choć osiąga znaczące obroty, wykazuje niski dochód, a nawet raportuje straty. Niestety często wynika to z wykorzystywania luk prawnych lub tzw. agresywnej optymalizacji podatkowej. Takie działania mogą prowadzić do celowego unikania opodatkowania lub zaniżania jego wartości. A to z kolei obciąża budżet państwa i prowadzi do nierówności społecznych.

Podatek minimalny ma zatem na celu ograniczenie praktyk unikania opodatkowania, a wprowadzenie go ma zniechęcać firmy do stosowania takich metod planowania podatkowego.

Od kiedy obowiązuje podatek minimalny?

Podatek minimalny włączono do ustawy CIT 1 stycznia 2022 roku poprzez nowelizację Polskiego Ładu (nowe regulacje dodano do artykułu 24ca ustawy CIT). Jednak, ze względu na ówczesną sytuację polityczno-gospodarczą, ustawodawca zawiesił wprowadzenie podatku minimalnego do 31 grudnia 2023 roku.

Dlatego też dla większości podatników podatek minimalny zaczął obowiązywać od 1 stycznia 2024 roku. Wyjątek dotyczy podatników, których rok podatkowy rozpoczął się przed 1 stycznia 2024.

Co istotne, nawet w okresie zawieszenia ustawodawca doprecyzował i zmodyfikował nowe przepisy (na mocy ustawy z 7 października 2022 r., DU z 2022 roku, pozycja 2180). Ta nowelizacja poszerzyła m.in. zakres podmiotów zwolnionych z obowiązku naliczania podatku minimalnego, oraz wprowadziła uproszczenia w kalkulacji tego podatku.

Kogo dotyczy podatek minimalny?

• Spółek, które mają siedzibę lub zarząd w Polsce, spółek z o.o., spółek akcyjnych, prostych spółek akcyjnych, spółek komandytowych, spółek komandytowo-akcyjnych. A także spółek jawnych (których wspólnikami są nie tylko osoby fizyczne).
• PGK, czyli podatkowych grup kapitałowych.

Kogo nie dotyczy podatek minimalny?

• Fundacji, SPZOZ, Stowarzyszeń, Spółdzielni i innych podmiotów, które nie posiadają statusu spółki zgodnie z ustawą CIT.

Jakie skutki ma dla przedsiębiorstwa podatek minimalny?

Chociaż pierwsze rozliczenie podatku minimalnego nastąpi dopiero w roku 2025, skutki jego wprowadzenia mogą być odczuwalne już teraz. Na pewno konieczne będzie przeprowadzenie wcześniejszej analizy przepisów, opracowanie narzędzi ułatwiających kalkulację podatku. Istotne będzie także przeprowadzenie symulacji rozliczenia na podstawie danych z lat poprzednich.

Warto także zaznaczyć, że samo podleganie temu podatkowi nie zwalnia przedsiębiorców z konieczności rozliczenia tradycyjnego CIT. Może się więc zdarzyć, że podatnik będzie zobowiązany do uregulowania obu rodzajów podatków. W tym przypadku kwota podatku minimalnego zostanie proporcjonalnie pomniejszona o podatek CIT. W kolejnych trzech latach podatkowych podatnicy będą uprawnieni do odliczenia już zapłaconego podatku minimalnego od kwoty tradycyjnego CIT w swoich deklaracjach podatkowych.