Konsument
Strona główna » Słownik »Konsument – definicja prawna i finansowa
Konsument definicja w prawie polskim opiera się na Kodeksie cywilnym oraz przepisach szczególnych, w tym ustawie o prawach konsumenta. Zgodnie z art. 22¹ Kodeksu cywilnego, konsumentem jest osoba fizyczna, która dokonuje czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową.
Jeśli osoba prywatna zawiera umowę z bankiem o kredyt hipoteczny na własne potrzeby mieszkaniowe – działa jako konsument. Ale jeśli ta sama osoba weźmie kredyt na rozwój własnej firmy – już konsumentem nie jest, ponieważ działa w ramach działalności gospodarczej.
Konsument – co to znaczy w praktyce finansowej?
Z punktu widzenia banku czy instytucji pożyczkowej, konsument to osoba, która:
- zakłada konto osobiste,
- zaciąga kredyt konsumencki,
- korzysta z kart kredytowych,
- zawiera umowy ubezpieczeniowe na życie lub majątek osobisty,
- inwestuje środki jako osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.
Dla takich klientów obowiązują specjalne przepisy, które mają ich chronić. Wynika to z założenia, że konsument z definicji ma słabszą pozycję negocjacyjną i mniejszą wiedzę specjalistyczną niż profesjonalna instytucja finansowa. Dlatego banki są zobowiązane do zachowania przejrzystości, informowania o kosztach, ryzykach i warunkach umów w sposób jasny i zrozumiały. Zasada ochrony konsumenta leży u podstaw regulacji rynku finansowego w Polsce i Unii Europejskiej.
Kim jest konsument w relacjach prawnych i kontraktowych?
To osoba, której należy zapewnić wysoki poziom ochrony. W umowach z bankami, firmami pożyczkowymi, ubezpieczycielami, a także brokerami finansowymi, konsument:
- ma prawo do rzetelnej informacji,
- może odstąpić od niektórych umów w ciągu 14 dni bez podania przyczyny (np. kredyt konsumencki),
- jest objęty szczególnymi regulacjami dotyczącymi oprocentowania, opłat, reklamacji i egzekucji należności,
- może korzystać z pomocy instytucji nadzorczych, takich jak Rzecznik Finansowy czy UOKiK.
W relacjach kontraktowych to właśnie konsument ma przewagę informacyjną po stronie ustawodawcy. Przepisy są tak skonstruowane, by chronić go przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi, asymetrią informacji i ryzykiem finansowym, które mógłby nieświadomie podjąć.