Kalkulacja kosztów
Strona główna » Słownik »Kalkulacja – definicja i podstawowe informacje
Kalkulacja to czynności obliczeniowe służące ustaleniu kosztu jednostkowego wytworzenia produktu lub usługi. Jest to element prowadzenia rachunkowości firmy, dostarczający informacji o kosztach bezpośrednich i pośrednich. Pozwala precyzyjnie określić koszty produkcji niezakończonej oraz gotowych wyrobów.
Kalkulacja kosztów w umożliwia rzetelną wycenę produkcji. Ułatwia optymalizację i wprowadzanie zmian w procesach, ujawniając elementy generujące najwyższe koszty.
Kalkulacje wstępne służą ocenie opłacalności przed rozpoczęciem inwestycji lub produkcji. Taka analiza dodatkowo wspiera podejmowanie przemyślanych decyzji finansowych i pozwala na ustalenie minimalnej ceny sprzedaży.
Metody kalkulacji kosztów
W większości przedsiębiorstw stosuje się dwie główne metody kalkulacji. Warto wcześniej je przeanalizować, aby wybrać tę najbardziej odpowiednią dla danej firmy. Powinna ona być zależna od celu analizy oraz charakteru produkcji.
Kalkulacja podziałowa
Kalkulacja podziałowa polega na podzieleniu łącznych kosztów produkcji oraz sprzedaży przez liczbę jednostek produkcyjnych, co pozwala w prosty i skuteczny sposób otrzymać średni koszt jednostkowy.
Wyróżniamy kilka wariantów kalkulacji podziałowej, takie jak:
- – kalkulacja prosta – w produkcji jednorodnej (np. cegła, energia);
- – kalkulacja ze współczynnikami – w produkcji różniącej się masą;
- – kalkulacja odjemna – gdy podczas produkcji powstają produkty uboczne, ich wartość odejmuje się przed podziałem kosztów;
- – kalkulacja fazowa – stosowana w produkcji etapowej, a koszty rozlicza się oddzielnie dla poszczególnych faz całego procesu.
Kalkulacja doliczeniowa
Kalkulacja doliczeniowa bazuje na wyliczeniu kosztu każdego przedmiotu (partii produkcyjnej, zlecenia, konkretnego asortymentu). Jest najczęściej stosowana w produkcji jednostkowej, małoseryjnej oraz asortymentowej.
Jak można przygotować kalkulację kosztów?
Kalkulacja wstępna jest szacowana przed realizacją projektu i sprawdza się przy analizie opłacalności inwestycji. Natomiast kalkulacja wynikowa jest używana do wyceny kosztów rzeczywistych po zamknięcie okresu sprawozdawczego.
Ze względu na cel przeprowadzania kalkulacji, możemy je podzielić na:
- – ofertowe – wykorzystywane do ustalenia ceny i negocjacji umów;
- – planowe – oparte na założonych kosztach, używane do budżetowania;
- – normatywne – stosowane w powtarzalnej produkcji masowej;
- – operatywne – wykonywana na podstawie aktualnych norm i cen.