Hipoteka

Strona główna » Słownik » Hipoteka

Hipoteka to jedno z najważniejszych narzędzi finansowych stosowanych w procesie zabezpieczenia kredytów, szczególnie w kontekście zakupu nieruchomości. Co to jest hipoteka i jakie są jej rodzaje?

Hipoteka – definicja

Zacznijmy od wyjaśnienia, co to jest hipoteka. Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe, ustanawiane na nieruchomości (lub wyjątkowo na niektórych prawach, jak np. własnościowe spółdzielcze prawo do lokalu), które służy zabezpieczeniu wierzytelności pieniężnej. Mówiąc prościej, jest to forma zabezpieczenia długu, w której nieruchomość stanowi gwarancję spłaty zobowiązania. Wierzyciel (np. bank udzielający kredytu hipotecznego) uzyskuje prawo do zaspokojenia swojej wierzytelności z wartości tej nieruchomości, w przypadku gdy dłużnik nie wywiązuje się z umowy. Co istotne, prawo to ma pierwszeństwo przed roszczeniami innych wierzycieli osobistych właściciela nieruchomości.

Cechą szczególną hipoteki jest jej akcesoryjność – jest ona ściśle związana z wierzytelnością, którą zabezpiecza. Oznacza to, że hipoteka nie istnieje samodzielnie, lecz jest „przywiązana” do konkretnego długu. Wraz z wygaśnięciem długu, hipoteka również wygasa.

Jakie rodzaje hipotek wyróżniamy?

W polskim prawie wyróżnia się kilka rodzajów hipotek. Są to:

  • hipoteka umowna — powstaje ona na mocy porozumienia między wierzycielem (zwykle bankiem) a właścicielem nieruchomości, zazwyczaj w momencie zawarcia umowy kredytu hipotecznego. W przypadku braku spłaty zobowiązania przez dłużnika wierzyciel ma prawo żądać sprzedaży nieruchomości na drodze licytacji komorniczej, aby odzyskać należne mu środki;
  • hipoteka przymusowa — może być ustanowiona bez zgody właściciela nieruchomości, na przykład na mocy orzeczenia sądu lub decyzji administracyjnej;
  • hipoteka kaucyjna — jej celem jest zabezpieczenie wierzytelności, której nie jest jeszcze znana dokładna kwota;
  • hipoteka łączna — w tym przypadku obciążonych jest kilka nieruchomości, które umożliwiają wierzycielowi zaspokojenie roszczeń z dowolnej ilości tych nieruchomości;

Ustanowienie hipoteki a księga wieczysta — jak wygląda proces?

Najważniejszym krokiem przy ustanowieniu hipoteki jest wpis do księgi wieczystej. Wpis do księgi wieczystej daje pełną skuteczność prawną ustanowionej hipotece, co oznacza, że staje się ona wiążąca i obowiązująca dla wszystkich stron. Dzięki temu wierzyciel ma pewność, że w razie niespłacenia zobowiązań przez dłużnika, ma pierwszeństwo w dochodzeniu swoich roszczeń z nieruchomości.