Szkolenie BHP – kto i kiedy musi je przeprowadzać?

W mniejszych firmach, zwłaszcza zatrudniających pracowników biurowych, często zapomina się o koniecznych badaniach BHP dla zespołu pracowników. Kto musi je odbyć i o czym pamiętać w kontekście badań BHP będąc przedsiębiorcą?

Przepisy regulujące szkolenia BHP w firmach znaleźć można w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Omawia ono zakres szkoleń BHP oraz zasady ich organizacji.

Kto musi odbyć szkolenie BHP?

Szkolenie BHP musi odbyć każdy pracownik, a także studenci odbywający praktykę studencką i uczniowie szkół zawodowych uczący się praktycznie zawodu. Warto tu podkreślić, że obowiązek odbycia szkolenia BHP obejmuje wszystkie osoby zatrudnione na postawie umowy o pracę (również w niepełnym wymiarze godzin).

Szkolenie wstępne BHP powinno być zrealizowane nie później niż w pierwszy dzień pracy (Art. 237.3 § 1 kodeksu pracy zakazuje dopuszczania pracownika do pracy bez szkolenia BHP) a ponieważ jednocześnie musi odbyć się w godzinach pracy, to w praktyce okazuje się, że pierwszy dzień pracy każdego pracownika, należy poświęcić na szkolenie BHP.

Z tego powodu w większych firmach, w których prowadzone są duże rekrutacje i zatrudnia się każdego miesiąca kilku nowych pracowników prowadzi się szkolenia BHP zbiorczo w pierwszy dzień pracy.

Mali przedsiębiorcy muszą pamiętać o tym, by takie szkolenie przeprowadzić osobiście, przez pracownika wykonującego zadania służby BHP bądź poprzez firmę z uprawnieniami do prowadzenia szkoleń BHP. Aby pracodawca mógł samodzielnie przeprowadzać szkolenia wstępne musi pełnić obowiązki służby BHP w firmie oraz mieć ukończony specjalny kurs dla pracodawców. Dotyczy to firm zatrudniających do 10 lub 20 osób – w zależności od stopnia ryzyka.

Szkolenie BHP przy umowach cywilno – prawnych

Co do zasady, pracodawca nie ma obowiązku organizowania szkolenia BHP dla osób zatrudnionych na umowę – zlecenie czy umowę o dzieło. Warto jednak pamiętać o tym, że obowiązuje go konieczność zapewnienia wszystkim pracownikom (w tym osobom wykonującym zlecenia) bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Jeśli zatem na danym stanowisku występuje na tyle duży stopień zagrożenia, że dla zapewnienia bezpieczeństwa pracy konieczne jest przeprowadzenie szkolenia BHP, pracodawca może wymagać, aby osoba zatrudniana na podstawie umowy cywilno – prawnej, takie badanie odbyła.

To, co jest tu również ważne, to przekierowanie obowiązku odbycia szkolenia na osobę zatrudnioną na umowie cywilno – prawnej. W przypadku pracowników to pracodawca dba o organizację szkolenia BHP i on ponosi koszt tego szkolenia. Przy umowie – zleceniu, pracodawca może nakazać osobie zatrudnionej na umowie cywilno – prawnej obowiązek odbycia takiego szkolenia (najlepiej zawrzeć wtedy w treści umowy – zlecenia obowiązek odbycia szkolenia). Wtedy za szkolenie BHP dla osoby na zleceniu płaci zleceniobiorca. Takie szkolenie nie musi również – w przypadku osób zatrudnionych na zleceniu – odbywać się w godzinach pracy. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by koszt szkolenia pokrył pracodawca.

Ważność szkoleń BHP – szkolenia okresowe

Każde szkolenie BHP ma określoną ważność. Z jednej strony jest to związane ze zmieniającymi się warunkami pracy. Z drugiej – z konieczności przypominania co jakiś czas pracownikom, by przestrzegali zasad BHP w pracy.

To, co jaki czas należy powtarzać szkolenia BHP, jest związane z charakterem wykonywanej przez pracowników pracy:

• każdego roku – pracownicy wykonujący prace szczególnie niebezpieczne z dużym zagrożeniem wypadkowym i zagrożeniem życia,
• raz na 6 lat – w pracy najmniej niebezpiecznej (praca biurowa).

Dokładne wytyczne można znaleźć w § 15.  Rozporządzenia.

Po przeprowadzeniu pierwszych badań dla zespołu warto zanotować sobie w kalendarzu przypomnienie dotyczące kolejnego szkolenia, bo zaniedbanie może nasz słono kosztować.

Brak badań BHP – konsekwencje

Karze podlega zarówno brak wstępnego szkolenia BHP jak i brak odnowienia badań (szkolenia okresowe). Grzywna może wynieść od 1 000 – 30 000 zł w zależności od skali uchybień. Jeśli mimo kary pracodawca ponownie uchyli się od obowiązku szkolenia BHP, to za „recydywę” może otrzymać dodatkowo 5 000 zł kary. Maksymalne kary dla osób prawnych i jednostek nieposiadających osobowości prawnej przy wielokrotnej recydywie to aż 200 000 zł. Pracodawca powinien też liczyć się z większymi konsekwencjami karnymi, jeśli w firmie dojdzie do wypadku a okaże się, że pracownicy nie przeszli szkoleń BHP.

Badania BHP – możliwe zmiany w przepisach

Pod koniec 2017 roku pojawiły się informacje w mediach o planowanych przez Ministerstwo Rozwoju zmianach w przepisach BHP dotyczących pracodawców. Miałyby one objąć pracowników biurowych (szkolenie BHP nie byłoby konieczne lub skróceniu uległby wymagany czas szkolenia, który obecnie wynosi aż 8 godzin roboczych, czyli cały dzień).

Możliwe, że zmieni się również wielkość firm, w których to pracodawca może wykonywać zadania służby BHP (z 20 do 50 osób) Zmiany mogłoby wprowadzić oszczędności dla firm, ale nie cieszą się akceptacją organizacji związanych z BHP (np. Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby bezpieczeństwa i Higieny Pracy).

Przedsiębiorców zachęcamy do śledzenia informacji w tym zakresie.