PIT 0% – konsekwencje dla działów HR i księgowości

Od 1 sierpnia 2019 roku, pracujące osoby, które nie ukończyły jeszcze 26 lat, są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych. Ustawa ta, to jednak nie tylko wyższe wynagrodzenie netto dla młodych pracowników, ale również szereg nowych obowiązków dla działów księgowości i HR, w firmach, które ich zatrudniają. Na co się przygotować i jakie – szersze niż sama wyższa kwota netto – zmiany niesie ta ustawa?

Zatrudniasz młodych? Świętuj ich urodziny

Choć urodziny to zazwyczaj przyjemne wydarzenie, dla pracowników kończących 26. rok życia, może być nieco traumatyczne. Od następnego miesiąca po urodzinach skończy się bowiem ulga PIT 0%. Zaczną zarabiać mniej, chyba że pracodawca obdarzy ich podwyżką wyrównującą podatek, który od tej pory będą musieli płacić.

Z perspektywy księgowości i HR 26. urodziny pracownika są datą znaczącą, bo od tej pory należy zacząć odprowadzać zaliczkę na podatek dochodowy. Kadrowa musi o tym pamiętać, a dział HR powinien wyjaśnić to pracownikowi, by po otrzymaniu wynagrodzenia za kolejny miesiąc, nie było zdziwienia i pretensji.

Warto zatem ustawić sobie w kalendarzu przypomnienie o urodzinach pracownika, by uniknąć zamieszania i pomyłek.

Możliwe konsekwencje w kontekście 26. urodzin pracowników:

• Presja płacowa na pracodawcach i oczekiwanie podwyżki (która zresztą jedynie wyrównałaby poziom wynagrodzenia sprzed i po urodzinach, co nie będzie mieć żadnej wartości motywacyjnej),
• Odpływ pracowników, którzy ukończyli 26. rok życia i nie chcą zaakceptować mniejszych wynagrodzeń,
• Poczucie niesprawiedliwości, jeśli np. w firmie istnieje kilka osób z tych samych roczników, ale urodzonych w różnych miesiącach. Okres od którego należy zacząć naliczać podatek związany jest z datą ukończenia przez pracownika 26 lat, a nie rokiem, w który kończy 26 lat. W efekcie będą istniały duże różnice między dwiema osobami, z tego samego rocznika, które obroniły się w ten sam dzień (np. 15 września) i pójdą do pracy. Ta, która urodziła się w lutym, będzie mogła zarabiać więcej przez około 5 miesięcy (od października do lutego), a ta, która urodziła się w listopadzie – przez ponad rok. Pracodawca może mieć zatem dwie osoby, pracujące na tych samych stanowiskach, z tym samym doświadczeniem, zarabiające takie same kwoty brutto, ale różne netto (a dla pracownika ważne jest netto, a nie brutto). To z kolei może zaowocować demoralizacją w zespole.

Pracownik z grudnia „lepszy” niż pracownik ze stycznia

To, że zwolnienie z podatku dochodowego obowiązuje do dnia urodzin, a nie „rocznikowo” sprawia, że działy rekrutacji zaczną zwracać uwagę przy zatrudnieniu nie tylko na rok urodzin pracownika, ale również na miesiąc, w którym się urodził. Opisane powyżej konsekwencje (presja płacowa oraz spadek motywacji, jeśli pracodawca nie da podwyżki) są raczej pewnymi konsekwencjami ustawy z HR-owego punktu widzenia. Może się zatem okazać, że lepiej zatrudnić pracownika, który będzie dłużej zmotywowany, bo urodził się w grudniu, a nie w styczniu.

Wynagrodzenie w czasie zasiłku chorobowego z PIT 0%

Zgodnie z ustawą, dochodów uzyskiwanych w związku z zasiłkiem chorobowym, macierzyńskim czy rodzicielskim, zwolnienie z podatku nie obowiązuje. W efekcie osoba, która się rozchoruje, za czas choroby uzyska w praktyce wyższą niż standardowa obniżkę wynagrodzenia:

• Przy umowie o prace i minimalnej krajowej różnica wynagrodzenia przy przebywaniu cały miesiąc na zwolnieniu, dla osoby spełniającej kryteria 0% PIT, to 213 zł miesięcznie (na minus).
• Przy zarobkach 3000 zł brutto i 8 dniach choroby, pracownik dostanie za czas choroby 552,24 zł zasiłku. Gdyby w tym czasie pracował normalnie, otrzymałby prawie 733 zł wynagrodzenia (czyli ponad 25% więcej)

Możliwe konsekwencje braku zwolnienia opodatkowania podczas choroby:

• Przychodzenie chorym do pracy (kilkadziesiąt złotych różnicy może być już wystarczającym powodem, by przemęczyć kilka dni z gorączką w biurze. W efekcie, taki pracownik nie tylko pracuje nieefektywnie, ale też może pozarażać pozostałych pracowników, którzy – nieobjęci 0% PIT, pójdą na zwolnienie),
• Odkładanie przez pracownice decyzji o posiadaniu dziecka do momentu ukończenia 26. roku życia (zwolnienie w czasie ciąży lub przejście na zasiłek macierzyński zaowocuje stratą na poziomie ok 9%).

Dla działów HR jest to zatem dodatkowa praca związana z monitorowaniem zdrowia pracowników i zachęcaniem ich do skorzystania ze zwolnienia, kiedy są chorzy. Pamiętajmy, że pracodawca nie może zmusić chorego pracownika do pójścia na zwolnienie.

Praktyki absolwenckie już nieatrakcyjne

Ze względu na to, iż zerowy PIT nie dotyczy wynagrodzenia uzyskiwanego podczas praktyk absolwenckich, można się spodziewać braku chętnych na tę formę zatrudnienia, która dawała pracodawcom możliwość przyuczenia pracownika bez ponoszenia wysokich kosztów.

Jaka jest alternatywa? Jeśli praktyki mają być objęte wynagrodzeniem, a kandydat będzie posiadał status ucznia lub studenta, w jego interesie leży podpisanie umowy – zlecenie, a nie umowy o praktyki.

Plus ustawy – większa świadomość społeczna istnienia podatków

Niewątpliwą korzyścią (i to również z perspektywy pracodawców, choć nie tyle w aspekcie ekonomicznym, ile społecznym) jest możliwy wzrost świadomości Polaków dotyczący płacenia podatków. Jak wynika z przeprowadzonego w 2017 roku badania „Czego Polacy nie wiedzą o podatkach?” aż 21% obywateli polskich uważa, że nie płaci żadnych podatków. O istnieniu podatku PIT nie wie aż 16% pracujących na umowę o pracę Polaków!

 Przeczytaj o tym, co Polacy wiedzą o podatkach – wnioski mogą Cię zaskoczyć

Wprowadzenie zerowego PIT-u może spowodować, że młode pokolenie, które skorzysta z 0% i nagle po ukończeniu 26 roku życia zacznie otrzymywać kilkaset złotych mniej, zainteresuje się tym, co się stało i gdzie podziały się ich pieniądze. Oczywiście, dołoży to pracy działom HR i księgowym, które będą musiały wytłumaczyć takim osobom, jak działa polski system podatkowy. Jednak taka osoba nie zakwestionuje już tego, że płaci podatek dochodowy. W swoje 26. urodziny boleśnie się o tym przekona.

Jak się przygotować na pytania pracowników dotyczące 0% PIT?

Już dziś, pracodawcy, którzy zamierzają zatrudniać młodych pracowników, powinni przygotować się na pytania związane z tym, dlaczego na ich konta wpłynęło mniej pieniędzy, kiedy byli chorzy lub gdy skończyli 26 lat. Dobrym i ekonomicznym rozwiązaniem może tu być przygotowanie broszury informacyjnej wyjaśniającej zasady działania ulgi PIT 0% dla młodych. Zarówno w kontekście wynagrodzenia chorobowego, jak i zmian, które czekają na pracownika w związku z 26. urodzinami.