Zyta Rabka 
0 .svg){kind=logo}
.svg){kind=logo}
Co znajdziesz we wpisie:
Wraz z wprowadzeniem szeregu zmian w prawie podatkowym, które wynikają z założeń Polskiego Ładu, rośnie zainteresowanie pakietami ubezpieczeń zapewniającymi pełną ochronę prawno-skarbową księgowych. Powód? Biura rachunkowe i samodzielni księgowi obawiają się finansowych, cywilnych i prawnych konsekwencji ewentualnych pomyłek.
Kto ponosi odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe?
Polski Ład i interpretacje jego przepisów budzą niejasności. Aby uniknąć konsekwencji prawnych związanych z ewentualną pomyłką w rozliczeniu, wiele firm decyduje się oddać swoją księgowość w ręce specjalistów. Czy w takiej sytuacji odpowiedzialność podatkowa zostaje automatycznie przeniesiona na księgowego?
Ordynacja podatkowa jasno określa, że podatnik odpowiada nie tylko za zobowiązania podatkowe, ale też za ewentualne błędy czy naruszenia przepisów podatkowych. Czy to oznacza, że księgowi nie ponoszą żadnych konsekwencji ewentualnych pomyłek, a specjalna polisa dla księgowych jest zbyteczna?
Przełomowy wyrok Sądu Najwyższego a odpowiedzialność księgowych
Kamieniem milowym w kwestii odpowiedzialności branży księgowej za ewentualne błędy był wyrok Sądu Najwyższego z 21 listopada 2018 r. (sygn. akt I PK 167/17). Przedmiotem rozprawy była odpowiedzialność głównego księgowego za szkody wyrządzone spółce. W toku postępowania sąd uznał głównego księgowego za winnego wadliwej pracy systemu informatycznego, który przyczynił się do błędów w rozliczeniu VAT-u i podatku dochodowego. Okazało się, że w świetle prawa główny księgowy odpowiada za jakość i przebieg procesów rachunkowych w firmie niezależnie od tego, czy sam wykonuje czynności rozliczeniowe.
Odpowiedzialność księgowych i biur rachunkowych
W przypadku ewentualnych błędów księgowych biuro rachunkowe lub księgowy wykonujący pracę na jego rzecz – mogą ponosić konsekwencje błędów. Odpowiedzialność księgowego może być:
- karna,
- cywilna,
- finansowa.
Aby jednak wymienione konsekwencje zostały wyciągnięte, musi być to błąd rażący i wynikający z jawnego zaniedbania lub naruszenia obowiązujących przepisów. Do takich sytuacji zalicza się na przykład:
- Prowadzenie ksiąg rachunkowych w sposób niezgodny z przepisami ustawy, prezentowanie w nich nierzetelnych i niezgodnych ze stanem faktycznym danych.
- Nierzetelne sporządzenie sprawozdania finansowego lub niesporządzenie sprawozdania w wymaganym czasie.
- Wadliwe prowadzenie ksiąg.
- Uporczywe niewpłacanie w terminie podatku.
Zakres odpowiedzialności księgowego będzie również zależał od tego, czy księgowość podmiotu zostanie powierzona pracownikowi działu księgowego zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, czy też podmiotowi, który zgodnie z myślą art. 76a ustawy o rachunkowości jest uprawniony do usługowego prowadzenia księgowości (najczęściej na podstawie umowy zlecenia lub innej, cywilnoprawnej).
Kto odpowiada za błędy? Główny księgowy, szeregowy pracownik czy zarząd?
Zgodnie z przepisem art. 4 ust. 5 ustawy o rachunkowości za jakość realizowania czynności związanych z prowadzeniem księgowości odpowiada kierownik danej jednostki. Jeżeli natomiast czynności zostaną powierzone innej osobie – zakres odpowiedzialności prawnej kierownika zostanie ograniczony jedynie do samego nadzoru. Sam status „kierownika”, zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 6 uor może obejmować stanowisko (np. głównego księgowego), ale też może dotyczyć wieloosobowego zarządu. Jeśli mamy do czynienia z zarządem składającym się z kilku członków, to odpowiedzialność prawną określają wewnętrzne regulacje (np. regulamin zarządu).
Nie ma jednak szczególnych przepisów, które regulowałyby odpowiedzialność cywilną księgowych za popełnione błędy. Przepisem, który może stanowić podstawę roszczenia, jest art. 471 kodeksu cywilnego określający zakres odpowiedzialności kontraktowej.
Finalnie to, czy księgowy lub biuro rachunkowe poniesie odpowiedzialność za swoje błędy, będzie uzależnione od:
- konstrukcji umowy podpisanej z biurem rachunkowym,
- konstrukcji umowy współpracy na linii księgowy – biuro rachunkowe,
- przepisów Kodeksu Cywilnego oraz zapisów Ustawy o Rachunkowości.
Ochrona prawno-skarbowa księgowych – zbędny wydatek czy obowiązek?
Coraz więcej księgowych i biur rachunkowych decyduje się na wykupienie specjalnej polisy OC, ochrony prawnej i odpowiedzialności karno-skarbowej. Według statystyk zainteresowanie ubezpieczeniami tego typu wzrosło o ponad 60 proc., co nieprzypadkowo zbiegło się z terminem wejścia w życie zapisów Polskiego Ładu. Takie ubezpieczenie może zapewnić realną ochronę wobec odpowiedzialności przed pracodawcą czy nawet organem skarbowym. Zakres polisy jest opcjonalny, ma on stanowić pokrycie kosztów ewentualnych kar nałożonych przez urzędy, ale też roszczeń za szkody wyrządzone pracodawcy lub innych strat majątkowych związanych z błędami po stronie księgowej.
Warto wspomnieć, że wysokość mandatów karnych za wykroczenia skarbowe nie jest niska. W 2022 roku mogą one przekraczać nawet 15000 złotych. Co więcej, dobre ubezpieczenie może zapewniać również refundację kosztów obsługi prawniczej, a także ewentualne koszty ochrony dobrego imienia, jeśli księgowemu zostaną zarzucone nieprawidłowości.
Według danych multiagencji CUK Ubezpieczenia, w I kwartale 2022 roku zainteresowanie ubezpieczeniami ochrony prawno-skarbowej wzrosło o ponad 60 proc. Zapowiadane w czerwcu i lipcu kontrole skarbowe mogą sprawić, że podana wartość wzrośnie.
W świetle dynamicznych zmian w przepisach i nierzadko niejasnej ich interpretacji dodatkową ochronę prawną, cywilną i finansową w postaci dobrej polisy powinno się teraz traktować tak samo jak profesjonalny program do księgowości – czyli jak podstawę do wykonywania pracy.
