Lider na miarę pandemii

Zarządzanie zespołem zawsze niesie ze sobą ryzyka. W okresie pandemii przywództwo staje się jednak znacznie trudniejsze, ponieważ pojawiają się nowe obawy i wyzwania. Warto wiedzieć, w jaki sposób się z nimi uporać, jak rozwijać niezbędne kompetencje oraz co można jeszcze zmienić, by stać się lepszym liderem.

Według analizy “Kryzysowy lider”, przeprowadzonej przez Grand Thornton, skuteczny przywódca to osoba, która umiejętnie potrafi przekonać zespół do swojej wizji. W obecnej, niełatwej rzeczywistości będzie stosować w tym celu nowe, nietypowe środki. Osoba, która potrafi działać w taki sposób, jest bardzo cennym nabytkiem dla firmy.

By dobrze zarządzać zespołem, należy skupić się w szczególności na kilku elementach:

1. współpracy z zespołem w zakresie diagnozowania sytuacji oraz wymyślenia wizji, która byłaby odpowiedzią na daną sytuację,
2. skutecznym komunikowaniu, aby zespół chciał działać w sytuacji ciągłych zmian,
3. prognozowaniu i wzmacnianiu elastyczności oraz zwinności, czyli ciągłym uczeniu się i przystosowywaniu do zmieniającej się rzeczywistości.

Akronim VUCA w nowym wydaniu

VUCA to termin ukuty przez armię amerykańską podczas wojny. Jego celem było opisanie specyfiki wojennej rzeczywistości. Żołnierze nie mogli wówczas planować długofalowo, dlatego musieli reagować na zmieniającą się rzeczywistość. Obecnie określenie to funkcjonuje także z powodzeniem w świecie biznesu. W czasach pandemii nadano mu jednak nową formę.

Odmieniona wersja VUCA wygląda następująco:

• Voltarity (zmienność) zostaje zamieniona na Vision (wizję)
• Uncertainty (niepewność) przeradza się w Understanding (zrozumienie)
• Complexity (złożoność) staje się Clarity, Cooperation, Courage (jasnością, współpracą, odwagą)
• Ambiguity (niejednoznaczność) przekształca się w Agility, Adaptility (elastyczność i adaptację)

Vision – wizja – dla lidera ta cecha oznacza potrzebę dostarczenia klarownej wizji, jej uruchomienia i jak najtrafniejszego zrozumienia podległych mu ludzi. Wspólnie ustalone cele będą motywować do dalszych działań.

Understanding – zrozumienie – gdy pracownicy nie mają poczucia bezpieczeństwa, to właśnie przywódca powinien być osobą, która będzie ich wspierać. Pomogą mu w tym kompetencje miękkie, np. dobra komunikacja (słuchanie), dbałość o odpowiedni przepływ informacji, częsty feedback, a także umiejętne delegowanie zadań.

Clarity, Cooperation, Courage – jasność, współpraca, odwaga  – przytłoczenie danymi bywa częstym problemem w zespole, dlatego komunikacja lidera powinna być prosta i precyzyjna. Dobry przywódca określa jasno zasady i sposoby działania, stawia na przewidywalność i autentyczność.

Agility, Adaptility – elastyczność i adaptacja – lider bierze odpowiedzialność za adaptację do zmian oraz planuje tylko krótkoterminowo. Skuteczny przywódca zarządza zmianą w taki sposób, aby dostrzegać w niej szanse zamiast zagrożeń. Testuje też różne rozwiązania, aby dobrać te najbardziej efektywne.

Co pomoże w zarządzaniu zespołem?

W trudnych czasach, podczas pracy w rozproszeniu oraz przy ciągłych niewiadomych, przydają się tzw. kompetencje miękkie, czyli zdolność do motywowania, budowania zaangażowania oraz komunikowania się z zespołem.

Jeśli zabraknie kompetencji miękkich, mogą nastąpić problemy związane z realizacją projektów. Spada wówczas zaufanie oraz zaangażowanie zespołu. Dobry lider powinien mieć zatem nie tylko specjalistyczne umiejętności, ale także społeczne.

W jaki sposób rozwijać takie kompetencje? Warto zacząć od zdiagnozowania luk. Można to zrobić za pomocą analizy słabych oraz mocnych stron. Określa się wtedy między innymi naturalne predyspozycje oraz deficyty, nad którymi można jeszcze popracować. Dalszą pomocą są kolejne działania, takie jak warsztaty bądź coaching, podczas których uczestnicy uzyskują konkretne wskazówki i informacje zwrotne o obszarach, które warto poprawić.

Jakie braki liderów pojawiają się w kryzysie?

1. Braki w komunikacji

 Dobry przywódca powinien słuchać i rozumieć ludzi, z uwagą przyjmować krytykę oraz przekazywać własne uwagi z szacunkiem. Przede wszystkim potrafi jednak odpowiednio przydzielać zadania zespołowi, wydobywając z pracowników ich najlepsze cechy.

2. Niedostatki w inteligencji emocjonalnej

Inteligencja emocjonalna to samoświadomość, umiejętność rozpoznawania i kierowania własnymi emocjami zgodnie z wybranymi celami, empatia oraz umiejętności społeczne. W zarządzaniu ludźmi pomaga umiejętność odpowiedniej współpracy z ludźmi. To nie tylko świadomość własnych emocji, ale również dostrzeganie i ocenianie emocji oraz zachowania innych. Gdy tego zabraknie, mogą pojawić się trudność w budowaniu relacji z zespołem.

3. Brak decyzyjności w obliczu niepewności

Takie cechy jak chwiejność, brak przekonania o własnych atutach i niedostatkach czy niska świadomość mogą przyczynić się do problemów w organizacji. Jest to niewskazane zwłaszcza w sytuacjach, gdy pojawia się presja na wynik bądź potrzebna jest szybka i zdecydowana reakcja.

Cechy kryzysowego lidera

Menedżer kryzysowy cechuje się:

• charyzmą – potrafi wypracować autorytet i sprawić, że ludzie za nim podążają
• elastycznością – nieustannie zmieniająca się rzeczywistość rynkowa sprawia, że potrzebne są osoby otwarte, kreatywne i potrafiące dostosować swoje działania do zaistniałej sytuacji
• odpornością na stres
• zdolnością pozytywnej motywacji zespołu
• umiejętnością podejmowania trudnych decyzji i właściwego ich argumentowania
• doświadczeniem w zarządzaniu zmianą

Pracownicy, zapytani o obszary, które należy poprawić u liderów, wśród 3 kluczowych elementów wymagających zmiany wskazali: zdolność do inspirowania zespołu, umiejętność budowania zaufania oraz kompetencje komunikacyjne.

Lider w czasach kryzysu rozwija zatem swoje umiejętności miękkie, dostrzega mocne strony pracowników, orientuje się w problemach związanych z projektami, pamiętając przy tym o wyjątkowych okolicznościach, w których są one realizowane.