Kontrola skarbowa – prawa i obowiązki przedsiębiorcy

Choć nie należy do lubianych i pożądanych, to może się przytrafić każdemu przedsiębiorcy. Kontrola skarbowa może zostać przeprowadzona przez urząd u każdej osoby, która prowadzi działalność gospodarczą. I choć oczywiście o zamiarach jej wszczęcia zostaniemy wcześniej poinformowani, to prowadząc własny biznes musimy się z nią liczyć. Co warto wiedzieć przed wpuszczeniem urzędników do firmy?

Art. 48 ust. 2 ustawy Prawo przedsiębiorców

Kontrola skarbowa może być wszczęta przez organy podatkowe I instancji i co do zasady poprzedzona uprzednim zawiadomieniem o zamiarze jej przeprowadzenia. Po otrzymaniu zawiadomienia, przedsiębiorca ma od 7-30 dni (dokładny termin podany jest w zawiadomieniu) na przygotowanie się do wizyty urzędników. Kontrola przed upływem 7 dni jest możliwa, ale tylko na wniosek samego przedsiębiorcy.

A co, jeżeli mija 30 dni od dostarczenia zawiadomienia, a kontroli wciąż nie ma? W takim wypadku urząd musi wysłać ponowne zawiadomienie o planowanym wszczęciu kontroli skarbowej i ponownie ustalić jej termin.

Kontrola skarbowa a miejsce i czas kontroli

Kontrola skarbowa co do zasady przeprowadzana jest w siedzibie firmy i to właśnie rolą przedsiębiorcy jest udostępnienie organom kontrolnym miejsca do pracy. Jeżeli z różnych względów będzie to niemożliwe, firmowa dokumentacja zostanie udostępniona urzędowi skarbowemu na czas trwania kontroli i tam też może być analizowana.

Przedsiębiorca może także wyznaczyć pełnomocnika lub osobę fizyczną upoważnioną do reprezentacji na czas trwania kontroli i powinien to zrobić odpowiednio wcześniej za pomocą pisemnego wniosku do naczelnika urzędu skarbowego lub innego przedstawiciela organów podatkowych I instancji.

Co ważne, organy kontrolne nie mają prawa wykraczać w swoim postępowaniu kontrolnym poza okres podatkowy uwzględniony w zawiadomieniu. Obowiązują również limity czasowe dla przeprowadzania tego rodzaju czynności: kontrola skarbowa w przypadku mikroprzedsiębiorców nie powinna trwać dłużej niż 12 dni, a w przypadku większych firm – 18 dni roboczych w trakcie całego roku kalendarzowego.

Kontrola skarbowa a prawa przedsiębiorcy

Warto pamiętać, że podczas każdej kontroli skarbowej każdy przedsiębiorca ma szereg praw, których organy kontrolne powinny przestrzegać.

Jest  to przede wszystkim:

• prawo do aktywnego brania udziału w przeprowadzanych czynnościach kontrolnych – przedsiębiorca uczestniczy w gromadzeniu dowodów
• prawo do egzekwowania od organów kontroli przestrzegania obowiązujących w firmie przepisów BHP
• prawo do złożenia zastrzeżenia co do treści wydanego protokołu kontroli lub wniesienia sprzeciwu wobec sposobu jej przeprowadzenia
• prawo do domagania się odszkodowania za szkody poniesione w wyniku przeprowadzanej kontroli
• prawo do ustanowienia pełnomocnika na czas trwania kontroli.

Kontrola skarbowa a obowiązki przedsiębiorcy

W trakcie kontroli podatkowej przedsiębiorcy – poza przysługującymi im prawami – mają również pewne obowiązki. Należą do nich:

• zapewnienie wstępu na teren kontrolowanej jednostki i do wszystkich niezbędnych do przeprowadzenia kontroli pomieszczeń
• udostępnienie całej dokumentacji objętej kontrolą skarbową
• okazanie majątku podlegającego kontroli oraz umożliwienie jego oględzin
• umożliwienie organom kontroli sfilmowania/ sfotografowania/ utrwalenia na nośniku wszystkich materiałów, które mogą stanowić dowód w sprawie
• zapewnienie organom kontroli warunków do pracy, a jeżeli to niemożliwe, wydanie na czas kontroli całej dokumentacji do analizy we wskazanym przez organy kontroli miejscu
• udzielanie wyjaśnień związanych z przedmiotem kontroli w wyznaczonym przez organy kontroli terminie.