Ergonomia w biurze i przy własnym biurku

12 listopada obchodzimy Światowy Dzień Ergonomii. Czy wiesz, że Polacy, mimo tego, że pracują więcej godzin niż wynosi średnia europejska, nadal są na szary końcu, jeśli chodzi o produktywność? Częściową winę ponosi właśnie brak ergonomii w miejscu pracy.

1806 godziny rocznie – tyle średnio pracowaliśmy w 2019 roku[i]. Holendrzy zaledwie 1434, ale wytwarzają prawie dwukrotnie wyższe PKB niż my. Czy są bardziej pracowici? Niestety nie o to chodzi. Niska wydajność pracy w Polsce wiąże się z tym, że brak nam odpowiednich technologii, rzadziej korzystamy z automatyzacji pracy i bardzo często wykonujemy pracę pozbawioną sensu. Czym więc jest ergonomia?

Termin ergonomia pochodzi od greckich słów ergon – praca oraz nomos – zasada, prawo. Jego twórcą jest Wojciech Jastrzębowski. Encyklopedia PWN definiuje ergonomię jako „naukę o optymalnym przystosowaniu stanowisk, procesów i środowiska pracy do możliwości psychofizycznych człowieka„[ii].

Jak ergonomia wpływa na produktywność?

Wyobraź sobie pracownika, który musi wydrukować 5 stronicowy raport. Drukarka znajduje się na końcu pomieszczenia open space, a on sam pracuje na jego drugim końcu. Z miejsca, w którym pracuje nie widzi drukarki. Na swoim stanowisku drukuje dokument i po kilku minutach idzie odebrać wydruk. Okazuje się jednak, że wydruku nie ma. Coś nie zadziałało. Wraca. Drukuje raz jeszcze. Idzie do drukarki. Okazuje się, że zaciął się papier i dwie strony się źle wydrukowały. Poprawia papier. Wraca do stanowiska by puścić wydruk. Idzie do drukarki. Czeka, bo w międzyczasie kolega puścił 150 stronicowy raport, który się właśnie drukuje. Chwilę czeka, ale uznaje, że to bez sensu. Wraca do stanowiska. Próbuje pracować. Po 15 minutach wraca do drukarki. Odbiera raport. Idzie do przełożonego. Za dwa dni przełożony oddaje raport mówiąc „na stronie 2 i 3 zamień miejscami te tabelki. Będzie to lepiej wyglądać.” Pracownik wkłada raport do niszczarki, wraca do komputera, poprawia i ustawia drukowanie.

Historia się powtarza – tak właśnie marnuje się czas w biurze. A można wykorzystać elektroniczny obieg dokumentów (i przełożony poprawi raport bez konieczności jego drukowania) oraz poprawić ergonomię stanowiska pracy tak, by pracownik nie pokonywał kilometrów bez jasności tego, czy jego raport się wydrukował czy nie i jednocześnie nie marnował na taką bezsensowną pracę czasu.

Czym jest produktywność i jak ją o nią zadbać w firmie? Przeczytaj więcej na temat produktywności w pracy.

Ergonomia dla zdrowia pracowników

Ergonomiczne miejsce pracy to nie tylko wyższa produktywność, ale również lepszy wpływ na zdrowie pracownika. Kilka lat temu, jedna z krakowskich firm zatrudniająca dużą ilość programistów, w ogłoszeniach o pracę umieszczała informację o tym, że każdy pracownik będzie siedział na wygodny, ergonomicznym, wartym prawie 2000 zł krześle. Chwyt employer brandingowy? Z jednej strony tak, ale z drugiej, zapewnienie wygodnych stanowisk pracy sprawiło, że pracownicy mniej się wiercili, mniej razy musieli wstawać by „rozprostować kości” i mogli bardziej skupić na pracy. Ich samopoczucie było lepsze, co również przekładało się na większe zadowolenie z pracy.

Choroby kręgosłupa to obecnie w Polsce druga najczęstsza (po przeziębieniach) przyczyna zwolnień lekarskich z pracy (wg analiz NFZ 2016). O ile jednak przeziębiony pracownik wraca do firmy po tygodniu, ten z chorym kręgosłupem może nie być obecny w firmie przez miesiąc bądź dwa. Czy stać cię na to (zarówno jeśli jesteś pracodawcą, jak i pracownikiem)?

Jak dbać o ergonomię stanowiska pracy i otoczenia firmy?

Na ergonomię mają wpływ miejsce pracy (czyli np. biurko i krzesło), sprzęty (monitor, dostęp do urządzeń typu drukarka) a także oświetlenie. Poniżej zebraliśmy kilka wskazówek jak zorganizować ergonomiczne miejsce pracy.

• Sprawdź prawidłowe ustawienia monitora i klawiatury i dopasuj do nich swoje miejsce pracy.
• Kupuj do biura ergonomicznie projektowane sprzęty – np. anatomiczne myszki komputerowe, ergonomiczne klawiatury. To wprawdzie większy wydatek, który jednak zwraca się w wyższej produktywności.
• Zadbaj o to, by wszystkie niezbędne i wykorzystywane w pracy narzędzia mieć pod ręką (w tym również kosz na śmieci, o którym bardzo często się zapomina).
• Wprowadź elektroniczny obieg dokumentów, który zaoszczędzi czas i materiały (np. papier).
• Przy stanowiskach produkcyjnych lub takich, na których wykonuje się powtarzalne czynności w sekwencjach, zasięgnij konsultacji specjalisty ds. ergonomii, w celu zaprojektowania jak najbardziej ergonomicznego miejsca pracy. Już kilka miesięcy pracy na stanowisku wymuszającym określone sekwencje ruchów może doprowadzić do zwyrodnienia stawów pracownika.
• Zadbaj o oświetlenie i wyciszenie pomieszczenia. Jeśli nie masz wpływu na hałas, kup słuchawki blokujące dźwięki.
• Ogranicz dekoracje na biurku. Sprawiają, że trudniej znaleźć potrzebne dokumenty lub narzędzia.
• Zmniejszy ilość spotkań bezpośrednich (zamiast tego organizuj np. telekonferencje). Dzięki telespotkaniom marnuje się mniej czasu (i nerwów). Wg badań Microsoft, każdy pracownik spędza średnio 17% czasu pracy na spotkaniach. Opóźnienie każdego spotkania zaledwie o 10 minut, to rocznie zmarnowany tydzień czasu na pracownika!
• Zadbaj o to, by mieć w wygodnym miejscu i pod ręką gniazdko elektryczne (do ładowania telefonu czy tabletu, wygodnego podpinania laptopa).

Wkrótce na naszym blogu druga część artykułu, dotycząca ergonomii podczas home office.

Ergonomia na co dzień. Jeśli chcesz wiedzieć więcej o ergonomii w biurze i tym, jak efektywnie wykorzystywać przestrzeń, zachęcamy do poczytania:

• ergoweb.com/blog
• ergonomicsatwork.org

[i] Na podstawie danych Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) za 2019 rok – dostęp 10.11.2020 r.
[ii] Encyklopedia PWN – dostęp 10.11.2020 r.