Dobre i złe wieści dla podatników – najnowsza nowelizacja ordynacji podatkowej

Nowy Projekt Ministerstwa Finansów nowelizujący ordynację podatkową ma wejść w życie 23 czerwca 2023 roku. Mimo że nie został jeszcze oficjalnie opublikowany – przynosi polskim przedsiębiorcom dobre i złe wieści. Wyjaśniamy, w jakim zakresie zmienią się uprawnienia fiskusa podczas realizowania postępowań karnoskarbowych wobec przedsiębiorców.

Polska ordynacja podatkowa wymaga reformy

Na przestrzeni lat podejmowano już skuteczne próby zmian w ordynacji podatkowej. Napływające do Ministerstwa Finansów skargi podatników zmotywowały resort do podjęcia kolejnych prac nad nowelizacją aktualnych przepisów. Poza wysłuchaniem vox populi i przychyleniem się do niektórych jego propozycji rząd nie omieszkał zaproponować kilku własnych, mniej korzystnych zmian, które dotkną kieszeni przedsiębiorców.

Wcześniejsze próby uchwalenia nowej ordynacji podatkowej zakończyły się fiaskiem przez wygaśnięcie trwania VIII kadencji Sejmu. Teraz, chociaż ciężko mówić o całkowitej rewolucji w ordynacji podatkowej, resort finansów jest już bardzo blisko wprowadzenia modyfikacji. Czego miałyby dotyczyć?

Co stracą, a co zyskają fiskus i podatnicy

Pakiet zmian zakłada wiele niekorzystnych z perspektywy przedsiębiorców modyfikacji, ale też zmienia uprawnienia Urzędu Skarbowego i co warto podkreślić – nie wszystkie z nich zostaną rozszerzone.

1. Wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe nie wstrzyma już biegu przedawnienia podatku

Aktualnie możliwe jest instrumentalne wszczynanie postępowań karnoskarbowych tuż przed okresem przedawnienia. Dla urzędu oznacza to przerwanie przedawnienia i zapewnienie sobie kolejnych miesięcy, a nawet lat na odzyskiwanie należności. Resort finansów przyznał, że jest to postępowanie niewłaściwe i sprzeczne z Konstytucją, ponieważ w nieetyczny sposób wykorzystuje przysługujące organom kontrolnym przepisy prawne.

Po wejściu w życie zmian wszczynanie postępowań karnoskarbowych nie będzie przerywać biegu przedawnienia.

2. Blokowanie kont oszczędnościowych, wydłużenie blokady rachunków

Obecnie, na wniosek szefa Krajowej Administracji Skarbowej, organ kontrolny może blokować rachunki firmowe przedsiębiorców na okres 72 godzin. Co stoi pod określeniem ”firmowe”? W świetle obowiązujących przepisów są to np. lokaty terminowe, rachunki członka spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej oraz rachunki VAT.

Po zmianach, które miałyby wejść w życie od 2024 roku (wprowadzanie zapisów nowelizacji miałoby następować partiami), poza wymienionymi kontami fiskus będzie mógł zablokować również prywatne rachunki oszczędnościowe, rachunki terminowej lokaty oraz rachunki ROR (oszczędnościowo-rozliczeniowe) przedsiębiorcy.

Poza tak dużą zmianą, która wnika w prywatne sfery finansowe podatników, przedsiębiorcy będą musieli przygotować się na to, że opisana blokada zajmie nie jak dotychczas – 72 godziny, a 4 dni (96 godzin).

3. Urząd Skarbowy nie zwróci nadpłaty

Do kolejnych z kontrowersyjnych zmian zaliczyć można nowe uprawnienie skarbówki do zatrzymania nadpłaconego przez podatnika VAT-u lub akcyzy. Może to nastąpić w sytuacji, w której obowiązek zapłacenia zawyżonego podatku zostanie podniesiony przez konsumenta. W takim wypadku fiskus może stwierdzić, że przedsiębiorca nie stracił – nie należy się więc mu zwrot podatku. Na szczęście każda tego rodzaju odmowa ma zostać poparta uzasadnieniem i to nie podatnik, a Urząd Skarbowy będzie musiał wykazać, że przedsiębiorca faktycznie nie poniósł uszczerbku finansowego na danej transakcji.

4. Nowe przesłanki do wstrzymania biegu przedawnienia zobowiązań podatkowych

Według zapisów nowelizacji Ustawy o ordynacji podatkowej fiskus będzie uprawniony do wstrzymania biegu przedawnienia. Dotyczy to sytuacji, w której Urząd Skarbowy ma wydać decyzję z zastosowaniem międzynarodowej umowy podatkowej. W praktyce przepływ informacji między zagranicznymi urzędami jest bardzo opieszały. Aby czasochłonne oczekiwanie na odpowiedź z zagranicy nie wpłynęło na skuteczność postępowania – bieg przedawnienia będzie można zatrzymać.

Chociaż do wejścia w życie nowych przepisów pozostało jeszcze trochę czasu, wszystko wskazuje na to, że przedsiębiorców czekają naprawdę spore zmiany. Dla jednych będzie to szansa na przedawnienie ciągnących się w nieskończoność postępowań, dla innych – większe zagrożenie zablokowania oszczędności.

Zyta Rabka

Product Marketer SaldeoSMART. Absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, doświadczona managerka z certyfikatem Prince2, która specjalizuje się w zarządzaniu zmianą i marketingiem produktowym. Na co dzień zajmuje się dopasowaniem produktu do oczekiwań rynku i efektywną komunikacją SaldeoSMART do klientów. Pasjonują ją nowe technologie i aplikacje. Nie stroni od wysiłku fizycznego i dźwigania kilogramów zwłaszcza w martwym ciągu.